Go to Menu
Świętujemy 25-lecie naszego głosu! 🎉

Prosty przewodnik dotyczący dostępności: zrozumienie wytycznych WCAG

W przypadku wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych (WCAG) ciężko jest stwierdzić, od czego zacząć. Ten prosty przewodnik służy pomocą.

9 sierpnia, 2024 by Amy Foxwell

Jeśli Twoja organizacja ma swoją stronę internetową, musi ona być dostępna dla osób z niepełnosprawnościami. Z etycznego punktu musisz mieć wzgląd na jak największą liczbę użytkowników. Nie ma żadnego powodu do ignorowania sporej liczby odbiorców treści. Dotyczy to wszystkich publicznych i prywatnych stron internetowych, bez względu na to, czy są prowadzone przez przedsiębiorstwa, szkoły, organy państwowe czy dowolne inne instytucje.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 1 miliard osób na świecie żyje z co najmniej jedną niepełnosprawnością. Wartość ta może być jednak zaniżona. W Polsce osób z niepełnosprawnościami, które mają prawne potwierdzenie niepełnosprawności, jest ponad 3 mln. W rzeczywistości jest ich dużo więcej – od 4 do 7 mln.

Celem dostępności cyfrowej jest zapewnienie lepszych doświadczeń możliwie jak największej liczbie osób. Obejmuje to ludzi z szerokim zakresem niepełnosprawności, takich jak:

  • Użytkownicy niesłyszący oraz osoby z niepełnosprawnościami słuchowymi
  • Osoby z niepełnosprawnościami wzrokowymi
  • Osoby z różnicami neurokognitywnymi
  • Osoby z niepełnosprawnościami fizycznymi
  • Osoby z zaburzeniami psychicznymi

Jak strona internetowa może uwzględniać potrzeby wszystkich tych użytkowników? I jak testować treści, by mieć pewność, że postępujesz prawidłowo?

Mamy dobrą wiadomość! Istnieje zbiór zasad, który służą pomocą. Wytyczne dotyczące dostępności treści internetowych (WCAG) — gdyż to o nich mowa — są publikowane przez World Wide Web Consortium (W3C). Jest to międzynarodowa organizacja, która tworzy również standardy dla języków programowania HTML i CSS. Poniżej wyjaśniamy, jak przestrzeganie wytycznych WCAG może pomóc w dotarciu do większej liczby ludzi oraz poprawić zgodność z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 w sprawie dostępności oraz innymi przepisami prawa.

Wpływ wytycznych WCAG na zgodność z zasadami dostępności

W wielu przepisach dotyczących praw osób z niepełnosprawnościami bezpośrednio cytuje się wytyczne WCAG. W innych aktach prawnych uwzględnia się je natomiast poprzez odniesienie. Omówimy te przepisy za chwilę. Najpierw pokrótce przedstawimy strukturę wytycznych WCAG.

Wytyczne WCAG składają się z oświadczeń dotyczących zgodności lub niezgodności, które są określane mianem kryteriów sukcesu. Można ich używać do testowania treści pod kątem dostępności cyfrowej. Wytyczne zaprojektowano w taki sposób, aby miały zastosowanie do praktycznie wszystkich typów treści internetowych, z uwzględnieniem aplikacji mobilnych i dokumentów internetowych (np. pliki Adobe PDF).

Kryteria sukcesu podzielono na trzy poziomy zgodności. Termin „zgodność” odnosi się do dobrowolnego przestrzegania wytycznych. Oto trzy poziomy zgodności z kryteriami sukcesu zawartymi w wytycznych WCAG:

Schemat przedstawiający kryteria sukcesu WCAG. Poszczególne kryteria omówiono we wpisie pod schematem.
  • Poziom A zawiera najbardziej podstawowe (i najmniej restrykcyjne) wymagania.
  • Poziom AA zawiera dodatkowe kryteria. W przypadku większości stron internetowych powinno się dążyć do zgodności na poziomie AA.
  • Poziom AAA zawiera najbardziej restrykcyjne wymagania. W przypadku niektórych typów treści spełnienie wszystkich kryteriów sukcesu na poziomie AAA może być niemożliwe.

Każdy poziom uwzględnia wszystkie kryteria sukcesu poprzedniego poziomu. Mówiąc inaczej, aby spełnić wymagania wytycznych WCAG na poziomie AA, należy również spełnić wszystkie wymagania na poziomie A.

Międzynarodowe ustawodawstwo w sprawie dostępności

Coraz więcej krajów wprowadza przepisy dotyczące dostępności: nawet jeśli Twoja firma nie ma oddziału w danym kraju, ale prowadzi w nim działalność, jest zobowiązana do przestrzegania obowiązujących przepisów dotyczących dostępności.

Określają one, że zarówno publiczne, jak i prywatne strony internetowe muszą być dostępne dla użytkowników z niepełnosprawnościami:

  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102 w sprawie dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych organów sektora publicznego obowiązuje od 26 października 2016 roku. Europejski akt prawny w sprawie dostępności (EAA), który będzie obowiązywał w całej Unii Europejskiej od czerwca 2025 roku, ma poprawić działanie rynku na dostępne produkty i usługi poprzez wyeliminowanie barier wynikających z rozbieżnych zasad poszczególnych państw członkowskich. Ten europejski akt prawny oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego w sprawie dostępności stron internetowych wprowadzają wymóg dostępności publicznych i prywatnych stron internetowych dla użytkowników z niepełnosprawnościami. W Polsce możliwości sprawdzania dostępności stron i ich treści na podstawie międzynarodowych standardów dostępności cyfrowej, określanych również mianem WCAG, reguluje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2102. Ocena dostępności strony jest obliczana na podstawie kryteriów opartych na wytycznych WCAG.
  • W Stanach Zjednoczonych obowiązuje ustawa Americans with Disabilities Act (ADA).
  • W Kanadzie ustawa Accessibility for Ontarians with Disabilities Act (AODA) wprowadza wymóg spełnienia większości kryteriów sukcesu wytycznych WCAG 2.0 na poziomie AA przez wszystkie publiczne strony internetowe.
  • W Australii na mocy ustawy Disability Discrimination Act (DDA) (jest ona podobna do ustawy ADA) rząd określił poziom AA wytycznych WCAG jako standard rozsądnej zgodności.
  • W Korei Południowej ustawa Disability Protection Act zobowiązuje do przestrzegania koreańskich wytycznych dotyczących dostępności stron internetowych. Są one niemal takie same jak kryteria sukcesu na poziomie AA zawarte w wytycznych WCAG 2.0.

Lista ta nie jest wyczerpująca. Ustawy te (i wprowadzane na ich mocy kary) różnią się w poszczególnych krajach. Wytyczne WCAG wprowadzają natomiast proste ramy poprawy zgodności cyfrowej.

Oferują również potężne narzędzie do tworzenia inkluzywnych treści biznesowych: dostępne strony internetowe zajmują przeważnie lepszą pozycję w wynikach wyszukiwania i zapewniają lepsze doświadczenia wszystkim użytkownikom z niepełnosprawnościami.

Mówiąc najprościej, zgodność z wytycznymi WCAG oznacza przestrzeganie najlepszych praktyk projektowania treści internetowych, biorąc pod uwagę doświadczenia użytkowników z niepełnosprawnościami przy korzystaniu z Twoich treści.

Dlaczego dostępność cyfrowa jest dobra dla biznesu?

Jak wyjaśniliśmy powyżej, dostępność cyfrowa stanowi wymóg prawny. Z pewnością nie jest to jednak jedyny powód dbania o dostępność stron internetowych, produktów czy usług.

Im bardziej dostępna jest Twoja strona, tym większy staje się Twój rynek.

To logiczne! Dostępność witryny dla osób z niepełnosprawnościami pozwala łatwiej do nich dotrzeć.

Jeśli zadbasz o zgodność swojej strony z wytycznymi WCAG, jej zasięg ulegnie znacznemu zwiększeniu. Odpowiedzialne społecznie firmy w sposób naturalny chcą być dostępne dla wszystkich. Jednak korzystają na tym również osoby bez niepełnosprawności.

Podjęcie tych kroków pozwala utrzymać poziom zadowolenia i lojalność klientów.

Wprowadzenie do wytycznych WCAG: cztery podstawowe zasady dostępności

Wyjaśniliśmy już znaczenie wytycznych WCAG. Zobaczmy teraz, jak funkcjonują. Na pierwszy rzut oka wytyczne WCAG mogą się wydawać przytłaczające. Podzielono je jednak na krótkie lokalne wytyczne uporządkowane według czterech głównych zasad. Zajmując się każdym z tych elementów po kolei, unikniesz nieporozumień i będziesz stale zwiększać dostępność.

Na pierwszy rzut oka wytyczne WCAG mogą się wydawać przytłaczające. Podzielono je jednak na krótkie lokalne wytyczne uporządkowane według czterech głównych zasad.

Jak już wspomnieliśmy, niepełnosprawność może wpływać na ludzi na skrajnie różne sposoby. Niektóre osoby z niepełnosprawnością wzrokową korzystają z oprogramowania odczytującego zawartość ekranu. Inne używają natomiast funkcji lupy. Osoby ze schorzeniami neurokognitywnymi mogą zmienić ustawienia przeglądarki, by treści miały określoną czcionkę, natomiast osoby z niepełnosprawnościami fizycznymi mogą preferować nawigację za pomocą samej klawiatury.

Niepełnosprawność wpływa na ludzi na różne sposoby. A zatem jak jeden zbiór standardów może poprawić doświadczenia praktycznie każdego użytkownika z niepełnosprawnościami?

Kryteria sukcesu zawarte w wytycznych WCAG podzielono na cztery podstawowe zasady, które stanowią solidny fundament projektowania z myślą o dostępności. Wykorzystanie tych zasad przy projektowaniu strony internetowej (lub aplikacji mobilnej czy dowolnego innego produktu cyfrowego) prowadzi do stworzenia lepszych treści.

Nie ignoruj zasad dostępności. Są one niezbędne do zrozumienia i zastosowania rekomendacji zawartych w wytycznych WCAG. Zobowiązanie się do przestrzegania tych zasad przez firmę umożliwia stworzenie trwałej strategii.

Cztery wspomniane zasady dostępności tworzą słowo „POUR” w języku angielskim, co może ułatwiać ich zapamiętanie. A zatem treści muszą być postrzegalne (Perceivable), funkcjonalne (Operable), zrozumiałe (Understandable) i solidne (Robust). Poniżej przedstawimy definicje wszystkich zasad zawartych w wytycznych WCAG wraz z ich interpretacją.

Schemat czterech zasad dostępności. Poszczególne zasady omówiono we wpisie pod schematem.

1. Postrzegalne

„Informacje i komponenty interfejsu muszą być prezentowane użytkownikom w sposób dostrzegalny dla ich zmysłów”.

Oznacza to, że Twoje treści nie mogą polegać tylko na jednym rodzaju percepcji. Na przykład: jeśli Twoja strona internetowa zawiera wideo bez napisów rozszerzonych lub audiodeskrypcji, nie będzie ono postrzegalne dla osób z niepełnosprawnościami wzrokowymi.

2. Funkcjonalne

„Komponenty interfejsu użytkownika i nawigacja muszą być funkcjonalne”.

Ludzie muszą być w stanie obsługiwać Twoją stronę internetową bez względu na wybraną metodę. Na przykład wiele osób korzysta z klawiatury do przeglądania internetu (tzn. nie używają myszy).

Jeśli Twoja strona internetowa nie jest dostępna dla użytkowników klawiatury, nie jest dla nich funkcjonalna. Wymaga czynności, których nie są w stanie wykonać. Przykłady funkcjonalnej nawigacji za pomocą klawiatury można znaleźć w naszym przewodniku dostępności za pomocą klawiatury dla narzędzia ReadSpeaker webReader.

3. Zrozumiałe

„Informacje i obsługa interfejsu użytkownika muszą być zrozumiałe”.

Powiedzmy, że Twoja strona internetowa jest dostępna za pomocą klawiatury, ale ze względu na skomplikowany skrypt JavaScript użytkownicy muszą naciskać klawisz Enter, zamiast klawisza Tab, do przewijania w dół.

Nie wpływa to dobrze na dostępność, gdyż takie rozwiązanie jest nieintuicyjne. Jeśli nie przedstawisz użytkownikom zrozumiałych instrukcji, nie będą wiedzieli, jak korzystać z interfejsu. Mogą ulegać frustracji podczas korzystania ze strony. W najgorszym wypadku uniemożliwisz im też odzyskanie kontroli nad komputerem do czasu odgadnięcia prawidłowego polecenia.

4. Solidne

„Treści muszą być wystarczająco solidne, aby mogły być niezawodnie interpretowane przez szeroki zakres agentów użytkownika, z uwzględnieniem technologii wspomagających”.

Technologie wspomagające to sprzęt i oprogramowanie, które pozwalają osobom z niepełnosprawnościami sprawniej korzystać z internetu. Za przykład mogą posłużyć czytniki ekranu, które przekształcają tekst na mowę syntetyczną, wykorzystując technologię TTS (text-to-speech, przetwarzanie tekstu na mowę). A to tylko jeden z wielu przykładów zastosowania takiego rozwiązania.

Treści są solidne, jeśli wykorzystują precyzyjne kod i znaczniki. Na przykład: jeśli poprawnie wykorzystujesz semantyczne znaczniki HTML i WAI-ARIA (Web Accessibility Initiative — Accessible Rich Internet Applications) na stronie internetowej ze złożonym skryptem JavaScript, zapewnisz lepsze doświadczenia użytkownikom czytników ekranu. Istnieje również duże prawdopodobieństwo, że Twoja strona będzie działać dobrze dla osób korzystających z innych rodzajów technologii wspomagających — także tych, które nie są jeszcze powszechnie używane.

Jak zastosować wytyczne WCAG do stron internetowych i aplikacji mobilnych

Najlepszym sposobem wykorzystania wytycznych WCAG jest regularne odnoszenie się do nich przy projektowaniu i tworzeniu treści. Jeśli zaczniesz myśleć o dostępności dopiero po opublikowaniu strony, poświęcisz więcej czasu (i pieniędzy) na usuwanie problemów. Istnieje jednak kilka prostych kroków, jakie możesz wykonać, aby poprawić dostępność już działających stron internetowych, jak również jeden poważny problem, którego należy unikać.

Proces poprawy dostępności stron internetowych w 3 krokach (i 1 rzecz, której należy unikać)

Gdy zaczniesz zgłębiać temat dostępności stron internetowych, prawdopodobnie natrafisz na firmy, które oferują wielofunkcyjne wtyczki poprawiające dostępność. Określa się je mianem nakładek ułatwień dostępu. Wystrzegaj się dostawców nakładek obiecujących usunięcie w mgnieniu oka wszystkich problemów z dostępnością.

Kwestię dostępności najlepiej jest postrzegać jako kompleksowe podejście do projektowania, a nie jako „problem”, który można wyeliminować jednym rozwiązaniem. Co gorsza, niektóre nakładki ułatwień dostępu mogą zakłócać działanie czytników ekranu i innych rozwiązań wspomagających. Wcale nie przyczynia się to do poprawy sytuacji — a wręcz przeciwnie.

Zamiast szukać jednego uniwersalnego rozwiązania, usuwaj poszczególne utrudnienia dostępu jedno po drugim. Oto złożony z trzech kroków proces, który pomoże Ci uporządkować swoją inicjatywę na rzecz poprawy dostępności cyfrowej.

Krok 1: stwórz wykaz dla swojej strony.

Łatwiej jest dostrzec problemy z dostępnością, gdy dysponujesz listą stron, funkcji interfejsu użytkownika i zasobów cyfrowych. Wykaz ten pomoże Ci również uporządkować ciągłe prace na rzecz poprawy dostępności.

Krok 2: testuj stronę pod kątem zgodności z wytycznymi WCAG.

Częste testowanie to najlepszy sposób mierzenia poziomu zgodności z wytycznymi WCAG. Najskuteczniejsze jest połączenie narzędzi ręcznych i automatycznych. Szczegóły można znaleźć w rozdziale Testowanie treści pod kątem zgodności z wytycznymi WCAG.

Krok 3: dodawaj funkcje, które usuwają problemy z dostępnością.

Testowanie pozwala uwidocznić obszary, w których Twoja strona nie jest wystarczająco dostępna. Istnieje mnóstwo sposobów usunięcia tych problemów (podobnie jak potencjalnych problemów do usunięcia). Możesz osadzić na stronie opcjonalne narzędzie do przetwarzania tekstu na mowę. Możesz wprowadzić na stronę dodatkowe funkcje, np. powiększania tekstu, maski stron czy zmiany tekstu na mowę z jednoczesnym podkreślaniem treści. Ewentualnie możesz posłużyć się podejściem ręcznym, na przykład tworząc zrozumiałe teksty alternatywne.

Jak wspomnieliśmy we wcześniejszym fragmencie artykułu, każdy kryterium sukcesu zawarte w wytycznych WCAG stanowi oświadczenie dotyczące zgodności lub niezgodności. Spójrzmy na kilka kryteriów sukcesu i często popełniane błędy, za sprawą których Twoje treści mogą nie spełniać wymogów.

Schemat i obrazek z dużą ilością tekstu zawierającego definicje kryteriów sukcesu WCAG. Poszczególne kryteria omówiono we wpisie pod schematem.

Kryterium sukcesu 1.1.1 wytycznych WCAG 2.1: treść nietekstowa

„Wszystkie treści nietekstowe przedstawiane użytkownikowi mają swoją tekstową alternatywę, która służy tym samym celom”.

Pierwsze kryterium wytycznych WCAG wprowadza wymóg tekstowej alternatywy wszystkich treści nietekstowych, z pewnymi nielicznymi wyjątkami. Jest to szczególnie ważne w przypadku obrazów. Każdy obraz musi zawierać tekstową alternatywę (nazywaną również „tekstem alternatywnym” czy „alternatywnymi znacznikami obrazów”).

Brak alternatywy tekstowej jest często przywoływany w pozwach. Za przykład może posłużyć przełomowa sprawa Robles v. Domino’s Pizza LLC, która pomogła ustalić, że ustawa ADA ma również zastosowanie do treści internetowych.

Aby spełnić to kryterium, musisz po prostu dodać tekstową alternatywę do obrazów, wykresów, animacji i innego rodzaju treści graficznych.

Kryterium sukcesu 1.4.3 wytycznych WCAG 2.1: kontrast (minimum)

„Wizualna reprezentacja tekstu lub obrazu tekstu posiada współczynnik kontrastu wynoszący przynajmniej 4.5:1 […]Duży tekst oraz grafiki takiego tekstu posiadają kontrast przynajmniej 3:1”.

Współczynnik kontrastu to różnica luminacji (światła) tekstu i tła. Tekst o małym kontraście może być dla niektórych użytkowników mało czytelny. Dotyczy to zwłaszcza osób z protanopią lub inną niepełnosprawnością wzrokową.

Problemy z kontrastem kolorów są niezwykle częste, ale przy odrobinie przezorności można ich łatwo uniknąć. Projektanci stron internetowych powinni testować współczynnik kontrastu wszystkich par kolorów, korzystając z bezpłatnych narzędzi internetowych, takich jak a11y® Color Contrast Accessibility Validator.

Kryterium sukcesu 1.3.1 wytycznych WCAG 2.1: Informacje i relacje

„Informacje, struktura i relacje między treściami przekazywane poprzez prezentację mogą być odczytane przez program komputerowy lub istnieją w postaci tekstu”.

Zwrot „odczytane przez program komputerowy” oznacza, że informacja jest dostępna dla oprogramowania. Na przykład: jeśli masz formularz internetowy z obowiązkowymi polami, użytkownicy muszą wiedzieć, że te pola są wymagane. Jeśli nie mogą wysłać formularza, ponieważ nie uzupełnili jednego z pól, oprogramowanie musi być w stanie wskazać im przyczynę. Informację tę możesz przekazać użytkownikom posługującym się głównie wzrokiem, oznaczając pole kolorem czerwonym. Jednak osobom, które nie są w stanie przyswoić informacji wizualnych, potrzebna będzie inna wskazówka. Prostym sposobem na przekazanie tej informacji jest oznaczenie obowiązkowych pól gwiazdką, a następnie dołączenie instrukcji „pola wymagane oznaczono gwiazdką”.

Kryterium sukcesu 2.4.4 wytycznych WCAG 2.1: Cel łącza (w kontekście)

„Cel każdego łącza może wynikać z samej treści łącza lub z treści tekstu powiązanego z kontekstem łącza określonym programowo, poza tymi przypadkami, kiedy cel łącza i tak byłby niejasny dla użytkowników”.

Mówiąc najprościej, ludzie powinni być w stanie po spojrzeniu na łącze — lub wysłuchaniu tekstu kotwiczącego za pośrednictwem czytnika ekranu — określić jego działanie. Jeśli tekst łącza brzmi „kliknij tutaj” lub „czytaj dalej”, nie dostarczasz użytkownikom wystarczających informacji. Tekst łącza powinien być opisowy. Zamiast „czytaj dalej”, użyj frazy „czytaj dalej o X, Y lub Z”. Na przykład: jeśli odsyłasz do artykułu na temat wykorzystania sztucznej inteligencji (SI) w nauczaniu, tekst łącza mógłby brzmieć „SI w nauczaniu”. W ten sposób użytkownicy będą dysponować wystarczającymi informacjami, by zdecydować, czy chcą skorzystać z łącza.

Kryterium sukcesu 1.2.2 wytycznych WCAG 2.1: Napisy rozszerzone (nagranie)

„Do wszystkich nagrań audio w multimediach zsynchronizowanych (dźwięk i obraz), z wyjątkiem sytuacji, kiedy są one alternatywami dla tekstu i w taki sposób są oznaczone, zapewnione są napisy rozszerzone”.

Ten wymóg odnosi się ogólnie do multimediów, tj. wideo, prezentacji i innych treści łączących dźwięk i obraz.

Napisy rozszerzone pozwalają zrozumieć Twoje treści multimedialne, nawet jeśli nie słyszą (lub nie chcą słyszeć) dźwięku. Poprzez zapewnienie napisów rozszerzonych dotrzesz do dużo większej grupy odbiorców: w jednym z badań realizowanych w serwisie Facebook wykazano, że reklamy wideo z napisami rozszerzonymi wydłużają czas oglądania średnio o 12%.

To tylko kilka przykładów z prawie 80 kryteriów sukcesu zawartych w wytycznych WCAG w wersji 2.1 (w następnej sekcji objaśnimy wersje wytycznych WCAG). Jednakże bez względu na wybrane kryterium, jest jeden najlepszy sposób sprawdzenia powodzenia naszych działań: testowanie dostępności.

Testowanie treści pod kątem zgodności z wytycznymi WCAG

Jeśli na stronie internetowej dobrowolnie przestrzega się wszystkich kryteriów sukcesu zawartych w wytycznych WCAG na poziomach A i AA, zwykle jest ona uważana za dostępną dla większości osób. Aby dowiedzieć się, czy treść spełnia wymagania, musisz ją często testować w oparciu o wytyczne.

Aby dowiedzieć się, czy treść spełnia wymagania zawarte w wytycznych WCAG, musisz ją często testować.

Każda wersja wytycznych WCAG zawiera nowe kryteria sukcesu. Organizacja W3C zaleca testowanie treści na podstawie najnowszych oficjalnych rekomendacji w celu zapewnienia optymalnej dostępności.

A zatem o zgodność z którą wersją wytycznych WCAG powinniśmy zadbać? Choć oczywiście wszystko zależy od tego, kiedy czytasz ten artykuł, w chwili publikacji (tj. luty 2023 roku) obowiązują wytyczne WCAG 2.1. Na koniec roku oczekuje się natomiast wydania nowych wytycznych WCAG 2.2. Każda wersja wytycznych WCAG 2 jest zgodna z poprzednią. Oznacza to, że wytyczne WCAG 2.2 zawierają wszystkie kryteria sukcesu wersji WCAG 2.1.

Jednocześnie w chwili publikacji artykułu istnieje wczesna wersja robocza wytycznych WCAG 3.0. Nie ma ona jednak ustalonej daty wydania. Wiemy tylko, że będzie wymagać jeszcze kilku lat. Według autorów wytyczne WCAG 3 wprowadzą nowe mechanizmy punktacji. A zatem nie będą one zgodne z wersją WCAG 2.

Dwa sposoby testowania zgodności z wytycznymi WCAG

Wytyczne WCAG 2.1 zawierają łącznie 78 kryteriów sukcesu. Oczekuje się, że w wersji WCAG 2.2 wprowadzonych zostanie 9 nowych kryteriów sukcesu. Jak testować treści na podstawie dziesiątek wymagań?

Większość ekspertów od cyfrowej dostępności zaleca korzystanie z połączenia dwóch technik:

  • Zautomatyzowane audyty wykorzystują sztuczną inteligencję (SI) do testowania niektórych błędów związanych z wytycznymi WCAG. Przeprowadzanie testów z użyciem SI przebiega szybko i niedrogo. Jest jednak mniej dokładne od metod ręcznych.
  • Testowanie ręczne jest przeprowadzane przez przeszkolonych ekspertów od dostępności. W sytuacji idealnej testy ręczne powinny być wykonywane przez osoby z niepełnosprawnościami lub dużym doświadczeniem w obsłudze oprogramowania do odczytu zawartości ekranu oraz innych technologii wspomagających.

Choć testowanie automatyczne jest tanie, nie jest idealne: niektóre kryteria sukcesu wymagają oceny człowieka. Przykładowo narzędzie SI może wskazać, czy obrazy są opatrzone alternatywnym tekstem, ale nie jest w stanie ocenić, czy dokładnie opisuje on obraz.

Choć testowanie automatyczne jest tanie, nie jest idealne: niektóre kryteria sukcesu wymagają oceny człowieka.

Wykorzystanie obu wspomnianych technik umożliwia dokładne testowanie treści bez nadwyrężania budżetu. Poniżej przedstawiamy kilka dodatkowych wskazówek związanych z testowaniem treści.

  • Nie powierzaj testowania pod kątem wytycznych WCAG jednej osobie lub jednemu zespołowi. Takie podejście nie jest dobre na dłuższą metę. Jeśli jedna osoba odejdzie z organizacji, będzie trzeba zaczynać od nowa.
  • Upewnij się, że wszyscy rozumieją cele dostępności. Każdy członek Twojego zespołu ma do odegrania rolę: projektanci muszą wybrać odpowiednie zestawienia kolorów, programiści muszą opracować zrozumiały, przyjazny dla technologii wspomagających kod, a twórcy treści — używać podtytułów i list (takich jak ja) pozwalających zachować czytelność treści.
  • Często testuj swoje produkty. Rozpocznij testowanie na wczesnych etapach rozwoju.
  • Opublikuj oświadczenie dotyczące dostępności, w którym wyszczególnisz podjęte kroki i długofalowe cele. Uwzględnij dane do kontaktu i wsłuchuj się w informacje zwrotne spływające od użytkowników.

Warto zadbać o transparentność w kwestii działań zwiększających dostępność. Jeśli korzystasz z usług zewnętrznej firmy do przeprowadzania audytów dostępności, chętnie dziel się wynikami. Dla przykładu przedstawiamy najnowszy audyt dostępności ReadSpeaker przeprowadzony przez firmę konsultingową ILUNION Accesibilidad S.A.

A oto kolejny przykład: przedstawiamy oświadczenie w sprawie dostępności dla rozwiązania webReader TTS firmy ReadSpeaker.

Jeśli planujesz oferować produkty lub usługi federalnym agencjom w Stanach Zjednoczonych, musisz również opublikować tak zwany dobrowolny szablon dostępności produktów (ang. Voluntary Product Accessibility Template, w skrócie VPAT®). Dokument ten informuje o zgodności z federalnymi standardami dostępności (ang. Section 508 Standards). Czy chcesz dowiedzieć się, jak wygląda ta publikacja? Oto dokument VPAT dla rozwiązania webReader.

Pierwszy krok do rozwiązania problemu z dostępnością: zrozumienie intencji

Podczas czytania wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych (WCAG) i testowania swoich treści możesz napotkać dziesiątki problemów. Przed opublikowaniem witryny internetowej lub innego cyfrowego produktu będzie je trzeba usunąć.

Jednakże w niektórych przypadkach naprawienie jednego problemu może wiązać się z pojawieniem się całkowicie nowych trudności z dostępnością. Na przykład: możesz potrzebować alternatywnego tekstu dla obrazów, ale jeśli Twoje opisy będą niedokładne — lub jeśli są zbyt długie — wcale nie zwiększysz dostępności.

Wytyczne WCAG zawierają informacje dotyczące każdego kryterium sukcesu. Można je znaleźć w publikacji WCAG 2.1 Zrozumienie dokumentacji. Jeśli rozmyślnie podejdziesz do każdego problemu, zrozumiesz cel poszczególnych wymagań.

Przed przystąpieniem do usunięcia problemu z dostępnością zadaj sobie kilka prostych pytań:

  • Dlaczego jest to problem?
  • W jaki sposób problem wpływa na użytkowników?
  • Jaki jest najlepszy sposób usunięcia problemu?
  • Jak usunięcie problemu wpłynie na resztę treści?

Wytyczne WCAG sprawdzają się najlepiej, gdy traktujesz dostępność cyfrową w sposób priorytetowy. Zadawanie pytań może pomóc Ci w zrozumieniu intencji wymagań (i uniknięciu rozwiązywania wciąż tych samych problemów).

Dlaczego wytyczne WCAG to coś więcej niż prosta lista kontrolna

Prawdą jest, że spełnienie wszystkich kryteriów sukcesu na poziomie A/AA zawartych w wytycznych WCAG może poprawić zgodność cyfrową. Jednakże celem dostępności cyfrowej jest zagwarantowanie wszystkim jak najlepszych doświadczeń, a nie odhaczenie pól na liście standardów. Aby stworzyć prawdziwie dostępne treści cyfrowe, dostępność musi być zasadą przewodnią, która wpływa na każdą podejmowaną przez Ciebie decyzję. Jest to duże zobowiązanie.

Dlaczego warto się starać? Przede wszystkim dostępność jest korzystna dla wszystkich, również osób bez niepełnosprawności ani chorób, które wpływają na możliwość przeglądania treści. Wielokrotnie przekonaliśmy się, że technologie tworzone z myślą o dostępności świetnie sprawdzają się jako standardowe funkcje dla wszelkiego rodzaju użytkowników.

Dostępność jest korzystna dla wszystkich, w tym osób bez niepełnosprawności ani chorób, które wpływają na możliwość przeglądania treści.

Na przykład tryby wysokiego kontrastu (tzw. tryb ciemny) stworzono początkowo w celu zwiększenia czytelności dla osób z wadami widzenia barw. Szybko jednak przyjęły się wśród milionów użytkowników preferujących ciemniejszą estetykę. Napisy zamknięte dla niesłyszących opracowano dla osób z deficytami słuchu, a jednak wielu odbiorców — w tym 70% przedstawicieli pokolenia Z — ogląda treści wideo z napisami. Mówiąc ogólniej, zaledwie 5% studentów w jednej z ankiet wskazało, że korzystają z technologii asystujących ze względu na niepełnosprawność, natomiast aż 18% studentów uważało takie narzędzia za „niezbędne”.

Technologia zamiany tekstu na mowę (ang. Text to speech, TTS) może być najlepszym przykładem poprawy dostępności cyfrowej o ogromnym wpływie na wszystkich. Wczesne systemy TTS opracowywano, by umożliwić odbiór treści pisemnych osobom z zaburzeniami widzenia. Obecnie są jednak podstawowym elementem technologii: jeśli kiedykolwiek zdarzyło Ci się korzystać z Alexy, Siri lub innego asystenta głosowego, to wiesz, na czym polega technologia TTS. Oprogramowanie do odczytu zawartości ekranu również wykorzystuje technologię TTS. Informacje zwrotne od osób z niepełnosprawnościami pomagają usługodawcom tworzyć realistyczne głosy, które precyzyjnie odczytują treści.

Zgodna z wytycznymi WCAG technologia TTS w akcji: ReadSpeaker i Biblioteka Kongresu

Publiczna witryna internetowa Biblioteki Kongresu dostępna pod adresem congress.gov, korzysta z wtyczki ReadSpeaker TTS do odczytywania treści pisemnych na żądanie użytkownika. Narzędzie to jest zgodne ze standardami WCAG 2.1 na poziomie AA. Naturalnie technologia TTS również zwiększa zgodność witryny z wytycznymi WCAG.

To opcjonalne narzędzie TTS nie przeszkadza osobom, które wolą samodzielnie odczytywać treści. Aby skorzystać z rozwiązania, użytkownik musi tylko kliknąć przycisk odtwarzania lub rozwinąć menu z dodatkowymi opcjami (powiększenie tekstu, maski stron, pobieranie pliku mp3 itp.). Jest to przykład narzędzia TTS, które oferuje dodatkową funkcjonalność chętnym czytelnikom bez przysparzania problemów użytkownikom tradycyjnych urządzeń asystujących.

Współpraca partnerska między Biblioteką Kongresu a ReadSpeaker świadczy o wartości elastycznych narzędzi TTS płynącej z poprawy zgodności z wytycznymi WCAG, jak również dostępności, jaką zapewnia ta zgodność.

W firmie ReadSpeaker zobowiązujemy się do dostarczania technologii TTS dla wszystkich. Wiąże się to ze znajdywaniem nowych możliwości tworzenia angażujących doświadczeń online.

Rozumiemy też, że dostępność cyfrowa nie ogranicza się do wytycznych WCAG. Gdy organizacje traktują kwestię dostępności jako podstawową wartość i szukają sposobów rozszerzenia swoich treści, korzystają na tym realni użytkownicy — jak również przedsiębiorstwa. Ludzie chętniej wspierają marki o ugruntowanych wartościach, a z czasem dostępność przynosi ogromny zwrot z inwestycji. Jeśli chcesz zobowiązać się do poprawy dostępności, technologia TTS firmy ReadSpeaker może pomóc Twojej firmie wykonać kolejne kroki.

Related articles
Zacznij korzystać z funkcji Text To Speech już dziś

Zwiększ atrakcyjność swoich produktów za pomocą naszych rozwiązań głosowych.

Kontakt